Ga je samenwonen met je partner? Dan kun je kiezen uit verschillende juridische vormen om zaken goed te regelen. Twee veel voorkomende opties zijn het samenlevingscontract en het geregistreerd partnerschap. Maar wat is nu precies het verschil? En waar moet je op letten bij je keuze?
Wat is een samenlevingscontract?
Een samenlevingscontract is een officieel document waarin je samen met je partner afspraken vastlegt voor het samen wonen. Denk aan zaken zoals:
- Hoe verdeel je de kosten?
- Wat gebeurt er met gezamenlijke spullen als je uit elkaar gaat?
- Wie krijgt het huis of de inboedel bij een scheiding?
Voor veel regelingen, zoals partnerpensioen of het kopen van een huis, is een notarieel samenlevingscontract verplicht. Je regelt dit contract bij de notaris. De kosten verschillen flink: bij een online aanbieder betaal je tussen de €275 en €399, terwijl een traditioneel notariskantoor tussen de €300 en €1000 rekent. Extra wensen, zoals het opnemen van een testament, maken het duurder.
Wat is een geregistreerd partnerschap?
Een geregistreerd partnerschap lijkt qua rechten en plichten veel op een huwelijk, maar is net iets eenvoudiger te regelen en te ontbinden. Je legt bij de gemeente vast dat je officieel partners bent. Dit geeft automatisch bepaalde rechten, zoals:
- Erfgenaam van elkaar zijn (tenzij je dit anders regelt)
- Automatisch gezamenlijk gezag over kinderen die tijdens het partnerschap worden geboren
- Recht op partnerpensioen en nabestaandenpensioen
De kosten voor een geregistreerd partnerschap verschillen per gemeente, maar zijn meestal lager dan bij een huwelijk via de notaris. De exacte prijzen kun je vinden op de website van je eigen gemeente.
Belangrijkste verschillen op een rij
| Kenmerk | Samenlevingscontract | Geregistreerd partnerschap |
| Officieel erkend door | Notaris | Gemeente |
| Automatisch erfgenaam | Nee, alleen als je dit regelt | Ja, tenzij je dit anders regelt |
| Gezamenlijk gezag kinderen | Nee, apart regelen | Ja, automatisch bij geboorte |
| Partnerpensioen | Ja, als notarieel contract | Ja, automatisch |
| Ontbinding | Via notaris | Via gemeente (zonder kinderen) |
| Kosten (indicatie) | €300 – €1000 | Afhankelijk van gemeente, ongeveer €150 tot €350 voor een eenvoudige ceremonie |
Voorbeeld uit het dagelijks leven
Stel, je woont samen en koopt samen een huis. Zonder samenlevingscontract heb je geen wettelijke rechten op elkaars deel van het huis of elkaars spullen. Met een samenlevingscontract kun je precies vastleggen wie wat krijgt als je uit elkaar gaat. Kies je voor een geregistreerd partnerschap, dan ben je automatisch elkaars erfgenaam en heb je meer wettelijke bescherming, bijvoorbeeld bij overlijden.
Fiscale voordelen en pensioenrechten
Bij een geregistreerd partnerschap heb je recht op dezelfde fiscale voordelen als gehuwden. Denk aan gezamenlijke belastingaangifte en automatische toekenning van het partnerpensioen en nabestaandenpensioen. Met een samenlevingscontract moet je deze zaken vaak apart regelen. Zo kan het zijn dat je alleen als fiscale partners wordt gezien als je aan bepaalde voorwaarden voldoet, bijvoorbeeld samen een huis bezitten of een kind hebben.
Ook het recht op partnerpensioen is bij een samenlevingscontract niet vanzelfsprekend; je moet dit meestal aanvragen bij het pensioenfonds en vaak is een notarieel contract vereist.
Flexibiliteit en internationale erkenning
Een samenlevingscontract biedt meer flexibiliteit: je bepaalt zelf welke afspraken je vastlegt en hoe je zaken regelt. Dit kan handig zijn als je bijvoorbeeld niet alle rechten en plichten van een huwelijk of geregistreerd partnerschap wilt. Houd er wel rekening mee dat een samenlevingscontract minder wordt erkend in het buitenland. Een geregistreerd partnerschap wordt in veel Europese landen wel erkend, wat belangrijk kan zijn als je plannen hebt om te emigreren of veel reist voor werk.
Samenlevingscontract of geregistreerd partnerschap: wat past bij jou?
Wil je alleen praktische afspraken maken over samenwonen, zonder extra rechten of plichten? Dan is een samenlevingscontract voldoende. Wil je meer wettelijke bescherming, bijvoorbeeld voor pensioen, erfenis en kinderen? Dan is een geregistreerd partnerschap vaak de betere keuze.
Kortom: Kies je voor zekerheid en wettelijke bescherming? Dan is een geregistreerd partnerschap het overwegen waard. Wil je vooral praktische afspraken maken? Dan is een samenlevingscontract vaak voldoende. Vergelijk altijd de kosten en mogelijkheden voordat je een keuze maakt.
