De termen octrooi en intellectueel eigendom worden soms door elkaar gehaald. Het grote verschil is dat octrooi een vorm is van intellectueel eigendom. Niet elke vorm van intellectueel eigendom is een octrooi. Bij een octrooi gaat het erom dat de houder bij een uitvinding het exclusieve recht heeft om dit commercieel toe te passen. Bij intellectueel eigendom gaat het om de rechten van rechthebbenden op iets wat ontstaan is vanuit de menselijke geest.
Octrooi
Octrooi wordt ook wel patent genoemd. Het octrooirecht is in het Europees Octrooiverdrag en de Rijksoctrooiwet geregeld. Een octrooi is een exclusief recht om een product of een andere vorm van exploiteren van een uitvinding, (industrieel) te maken of te verkopen. Met een octrooi heeft een octrooihouder het recht te verbieden dat anderen de uitvindingen maken, invoeren, gebruiken of bezitten. Het is wel zo dat de octrooihouder zelf in de gaten moet houden of de rechten worden geschonden.
Ook al ben je octrooihouder, soms heb je niet automatisch het recht om de uitvinding te gebruiken. Je hebt namelijk soms een vergunning nodig, bijvoorbeeld op grond van de milieuwetgeving. Het kan ook zijn dat octrooirechten van anderen de toepassing van het octrooi kunnen belemmeren.
Intellectueel eigendom
Het gaat over intellectueel eigendom bij een octrooi maar ook om andere vormen. Ander vormen van intellectueel eigendom zijn bijvoorbeeld:
- Auteursrecht
- Databankrecht
- Merkenrecht
- Tekeningen- en modellenrecht
- Handelsrecht
- Kwekersrecht
Verschil met octrooirecht
Bij Intellectueel eigendom kan het dus ook gaan om bijvoorbeeld het auteursrecht. Het auteursrecht gaat onder andere over het gebruik van teksten. Het is bij auteursrecht zo dat je automatisch op elke tekst die je schrijft auteursrecht krijgt. Met een octrooi is dit niet zo. Alleen als de uitvinding nieuw in innovatief genoeg wordt bevonden kun je octrooi krijgen. Daarbij komt ook nog eens kijken dat dit alleen op aanvraag is. Het aanvragen van een octrooi kost in Nederland (2022) 80 euro, als je dit online doet. Doe je de octrooiaanvraag schriftelijk? Dan kost dit jou 120 euro. Het is een vrij specifieke procedure, waarbij kennis van zaken handig is. Het gebeurt vaak dat men voor de procedure een octrooigemachtigde inschakelt. Dit is iemand die je helpt om de octrooiaanvraag te doen.
Nog een verschil is dat bij het auteursrecht er een speciale uitzondering is. Dat is het portretrecht. Het kan zijn dat iemand een foto maakt, maar dat er iemand op staat die hier geen toestemming voor heeft gegeven. Als een persoon zichtbaar wordt weergegeven en herkenbaar is afgebeeld dan kan iemand het portretrecht inroepen. Dit houdt in dat de persoon zich kan verzetten tegen openbaar maken en verspreiden van de foto. Dit geldt trouwens niet alleen voor foto’s, maar ook voor schilderijen, filmbeelden of tekeningen.